Dominique De Beir (FR)

Die overeenkomst tussen de ophanging van het 'rideau' van Dominique De Beir in het Louvre Parijs, 2011 en Rosso Fiorentino's "Kruisafname" is reden tot vreugde. Het 'toeschrijven' zit kunsthistorici in het bloed. Op enig moment is / wordt het weten, opschrijven en boekhouden, vervangen door de vraag: welke inspiratie gaat er uit van overeenkomsten? Van weten naar intuïtie naar gevoel. Ook Dominique De Beir vond de overeenkomst verrassend toen ik die liet zien – en zij was het zelf die de foto in het Louvre nam. Nu, na enige tijd, laat zij op haar beurt Fra Angelico zien. Ook hij heeft een "Kruisafname" gemaakt, waarin verschillende mensen boven elkaar tegen een raster van kruis en trappen zijn afgebeeld. Maar zij gaat verder, zij is vooral geïntrigeerd door Fra Angelico's "Bespotting van Christus", rond 1440, in het San Marco Klooster in Florence,
cel 7 – ook een halfcirkelvormige boog. De geblinddoekte Christus in wit gewaad, als teken dat hij geen koning is, wordt bespuugd door een soldaat als los hoofd, ook zijn hoed zweeft. De hand die de doornenkroon in het hoofd lijkt aan te duwen, is eveneens los van een lichaam. Hier dus minder realisme, maar de elementen spreken heel duidelijk. Scepter en rijksappel in Christus' hand zijn gebroken en als een gele spons afgebeeld – die later zoals we van het verhaal weten, met azijn in een open wond wordt geduwd. Een bijzondere afbeelding, waarbij de handen en de 'tools', de gereedschappen als losse elementen, zelfstandige eenheden zijn afgebeeld.
De gereedschappen zijn er, vraag is wat ermee te doen. Dominique heeft een arsenaal aan verfijnd prik- en grove steekgereedschappen, van de fijnste spelden tot tuinharken. Daarmee bewerkt zij haar papieren, beschadigt zij deze – en maakt tegelijk de meest betoverende poëzie. Ook heeft zij onder haar roze laarsjes schroeven laten zetten, zij danste ermee op stapels karton. Omgekeerd tegen het licht gehouden is een sterrenhemel te zien...
Eervol en erg leuk, dat Het Louvre Parijs – normaal niet gericht op hedendaagse kunst – Dominique in 2011 uitnodigde deel te nemen aan een expositie over het gebruik van papier van de 15de tot de 21ste eeuw, van Botticelli tot... De Beir. Eind lente, begin zomer 2021 toont PHŒBUS•Rotterdam een variatie op het gordijn uit het Louvre – in vier delen, op verschillende wijze te installeren. Iemand die een loft heeft kan deze hiermee ruimtelijk indelen – en spelen.

Kunstenaarspagina Dominique De Beir

Johan van Oord (NL)

Het zou interessant zijn een boek te schrijven over één kunstwerk.
Hoe komt een kunstwerk tot stand? Kunstwerken komen voort uit kunstwerken, uit contexten, uit kunstenaars, uit diens ouders, uit de maatschappij, uit de traditie van de beeldende kunst enzovoort. Het boek kan naast de geschiedenis ook aandacht geven aan de referenties aan..., waar wil een kunstwerk naar toe? Uiteindelijk wordt dat boek te dik, want het is een encyclopedie van het leven (ik associeer nu met het verhaal van Borges over de cartografen, zó gespecialiseerd dat zij een kaart wilden maken die het hele land bedekte).

Het gaat over maat houden. Ook over maat vinden. Maat. Maat. Een tel, een tel – nog één en... '1,2,3; 1,2,3' – een werk van Johan van Oord!
In het werk met 28 ultramarijn cirkels zoekt Johan heel precies naar de juiste plek voor elke cirkel. Denk aan hoe a.h.w. 'bonbons in een doos' passen. Plaatsbepaling en precieze maatvoering binnen de compositie: aan de buitenzijde vier maal drie cirkels, in het midden tweemaal drie cirkels en tien kleinere 'losse' cirkels. Elke cirkel is met de passer getekend en daarbinnen met de penseel uit losse hand vakkundig ingevuld; binnen de cirkel een kleinere tweede cirkel; het ultramarijn is daar iets donkerder. Alles klopt, is helder en in rust. Het oog springt wel ... Ultramarijn is een van de vier traditionele kleuren, die Johan gebruikt. De overige zijn Venetiaans rood, gele oker, olijfgroen. Enkele jaren geleden voegde hij chocolade toe – als materiaal en om de kleur: 'noir puissant' en 'noir absolu'.

Composities ontstaan vanuit het tekenen, veel tekeningen... Zie de bijgaande schets voor 'no. 16' en voor 'compositie met watervogel'. Eenmaal gereed wordt aan sommige composities gedurende 20 jaar gewerkt. Enkele 'families' zijn door PHŒBUS•Rotterdam op de Art Rotterdam 2019 getoond. Heel spannend dat de 'Compositie met watervogel' lijkt te dromen van mogelijke bestemmingen: in het Oval Office – Obama kijkt met verwondering; in Paleis Noordeinde – de Koning en minister president Mark Rutte vergaderen; in het atelier van Le Corbusier; binnen een foto van Erwin Olaf van huiselijke omgeving met twee mannen.

Stefan Gritsch heeft de muziek in het werk van Johan van Oord herkend: bij het zien van de compositie met (verticaal) zes rijen van drie sterren (horizontaal), maakte hij een tekening van het (middeleeuwse) klankharmoniesysteem van Villard D'Honnecourt.

Kunstenaarspagina Johan van Oord

Henk de Looper (NL)

Rotterdam 1931-1998

Lize en Henk deden de grafiek. Van 1993 tot 1998 mocht ik de unica – tekeningen en schilderijen – binnen NL vertegenwoordigen. Wederzijds hebben wij belangstellenden doorgestuurd. Na zijn dood mocht ik de werken in de galerie houden.

Henk heb ik blij kunnen maken met de verkoop van een boek met tekeningen aan Teylers Museum. Een boek met tekeningen in fineliner, potlood en goudverf op rozebruin papier. De zachte / warme kleur waarbij je je thuis voelt; het goud dat de gedachten verder weg leidt. Mooi. Henk heeft mij iets geleerd: er was geen bepaalde volgorde in het boek. Maar wel een bepaald ritme: kijken, rust nemen en weer kijken – vandaar een tekening, een aantal lege bladzijden, en dan weer een tekening. Genieten, rust en kijken, aandacht.

En hij was blij met de publicatie: "Drawings First / Eerst tekeningen. Tekeningen Henk de Looper 1990-1995". Dit was de eerste uitgave van een reeks van zeven boekjes; tekst Hein van Haaren, elf zwart-wit foto's en een ingeplakte kleurafbeelding, binnenwerk 24 pp., formaat 25 x 17.6 cm. (B5,) plus omslag (bij elke uitgave een andere tint roze), vormgeving Klaas de Vries; vertaling Simon Benson (jarenlang zou hij de vertalingen N-E voor verschillende boeken maken). PHŒBUS•Rotterdam, ISBN ISBN 90-75593-01-5.

Op een dag kwam iemand werk van Henk de Looper bekijken, uit de grote kluis kwam de donkere, rode aquarel, dubbel gedateerd '98', '98'. Op de achterkant een rode stip – die ik niet kon plaatsen. Om een verkocht werk in een expositie aan te geven gebruik ik deze namelijk nooit, want juist Henk was het die mij zei 'wanneer jij een rode stip gebruikt, ben ik weg!' Goed: rode stippen overschreeuwen subtiel werk. Iedereen die de galerie kent weet dit; en ik blij geen commercie te hoeven afficheren – soms wordt met potlood een minuscuul zwart stipje op de muur getekend, als teken van verkoop en van 'rouw', dat het werk is verkocht... Maar die rode stip? Het bleek dat Lize mij het werk had gegeven!

Alle werken stonden naast elkaar. 'Lichtontmoeting' is de tekening met een grote liggende en een kleine staande ellips, ingekrast in museumkarton, potlood, zilverstift – mooi ritme, het zilver leidt de gedachten weg, de overige delen zijn concreet, houden je bij het ritme. In het rode werk in het midden een donkere bol binnen een lichtere, liggende ellips, binnen het formaat van een liggende rechthoek; over de hele compositie vierkanten en rechthoeken ingekrast. En onder de kleine bol, een halve cirkel – een beeld dat kan worden geïnterpreteerd als een lichaam en hoofd, een mens, die een lichte ellips binnengaat. Bloedmooi werk, gemaakt in het laatste halfjaar voor zijn dood. Was op de hoogte. Als titel mooi 'dawn' meegegeven. Henk is zijn weg gegaan.

Even mooi. De bezoeker kocht mijn werk. Ik het werk van Lize.

Kunstenaarspagina Henk de Looper