Tineke Bouma (NL)

Tijdens de kunstgeschiedenis leerden wij een schilderij formeel te beschrijven. Terwijl iedereen wist dat het om Maria ging, spraken wij over 'golfjes', niet eens over de 'plooien' in de 'draperieën' van het kleed (van 'haar' of 'hem'; van 'Haar' of 'Hem'). Linialen werden niet gebruikt, maar het werk dat ik nu voor mij zie is een schilderij van Tineke Bouma van 30 x 25 cm. (binnen de kunstgeschiedenis wordt, het is nu algemeen gebruik, de verticale maat eerst genoemd). Van middenonder tot ongeveer eenvijfde van de bovenkant loopt een staande band; horizontaal is deze ongeveer eenvierde van de breedte van het werk. Daarop rust aan de bovenkant over de volle breedte van het werk (25 cm.), horizontaal een zelfde band. Iets verder nog overigens, want beide banden zijn tot over de rand van het spieraam – tot op de zijkanten – doorgeschilderd. De gebruikte kleuren zijn grijs en donkerblauw. Je zou kunnen interpreteren dat dit 'sombere' of 'doodse' kleuren zijn, maar het tegendeel kan ook worden gesteld; sterker – naar mijn idee stralen de kleuren een zekere frisheid en levendigheid, uit – zoals het zwart in de aquarellen van Bandau. Waarom ik het schilderij mooi vind, kan ik niet zeggen.

Tineke en ik spraken niet van een "T", eerder over hoe de verticale en horizontale banden of balken, het beeldvlak schraagden. Maar het is ons nooit gelukt de half transparante "a"'s in blokmatige onderkast, die langs en over de rand van het tweede schilderij kantelen (ook de zijkanten van het werk zijn beschilderd), op het frisblauw (welk blauw?), formeel te omschrijven, en de "a"'s niet te benoemen. Tineke deed het geluid van de "a"'s voor – zoals deze in haar boeddhistische groep werden gezongen. Ik hoor de klank nog.

Het laatste werk, gemaakt voor de laatste expositie in 2008, bestaat uit een reeks van vijf werken, elk 35 x 30 cm. In het midden telkens een wit veld, daaromheen een monochrome kleur, i.e. vijf kleuren van licht- en grijsblauw via turquoise naar donkerblauw. Tineke werkte met toeval. Zij gooide een lapje op de grond en schilderde vervolgens het silhouet – los van kleur, toets, formaat etc. De grens van de uitgespaarde witte middenruimten in de reeks zijn gekarteld geschilderd, alsof ze met een gekartelde naaischaar zijn geknipt. Hoe kan een ogenschijnlijk eenvoudig thema van herhaling – vijf witte binnenruimtes of doorzichten, omkaderd via kartelranden, door verschillende tinten blauw – zo fris en levendig zijn.

In de herhaling zit het verschil, maar ook wordt bij een herhaling iets met nadruk gesteld. Het lijkt of we door vijf ramen kijken, of in uitgespaarde, witte, lege ruimtes. Vijf doorzichten. Of een inzicht, het inzicht van 'THROUGH' – tevens de titel van haar boek. Tineke is er niet meer, haar werk doet het werk.

Kunstenaarspagina Tineke Bouma