In een foto van een weelderig bloemstilleven zijn duizenden gaatjes geprikt. De geperforeerde, levendige, natuurlijke, grillige lijn breekt door het beeld van de kleurenpracht, van de zijdeglans en van de welvingen van bloemkelken heen, maar lijkt zich niet geheel onsoepel te voegen in de chaos van bloemstengels en bladeren. Er wordt een ruimte geopend, waar doorheen een tweede foto zichtbaar is en zo verder, naar nog een foto en nog een steeds dieper. Er ontstaat reliëf dat nog wordt verhoogd door het oppervlak van de bovenste foto met glaskraaltjes te borduren. Elk kraaltje heeft een eigen minuscule lichtreflectie. De blik van de beschouwer gaat mee, de diepte in, langs het oppervlak van het ontstane reliëf alsof met een vergrootglas wordt gekeken.

Een digitale foto-opname is nauwelijks zichtbaar, is alleen te bespeuren als een lichte zwarting in een wit papierreliëf, als de zachte schaduw van de inkt waarmee de achterzijde van wit papier is bedrukt. Inkt, die zichtbaar wordt door langs de openingen van duizenden minuscule gaatjes te kijken, die van achter naar voor met een naald in het papier zijn geperforeerd en die aan de voorzijde van het papier een ondiep reliëf laten ontstaan. Het oog zoomt in, maar het zwart laat zich niet peilen. Er is iets unheimisch aan, iets dat benieuwd maakt. Aan de voorzijde wacht het heldere beeld, wit met enige schaduwvorming binnen de Nederlandse kunstgeschiedenis komt een associatie op met de 18de eeuwse 'witjes', niet voor niets ook 'grisailles' genoemd, van Jacobus de Wit.

De kunstenaar tovert, sublimeert inherente impulsen laat tussen de vingers door prachtige kunstwerken ontstaan. De toeschouwer houdt de adem in, het gevoel voor schaal en formaat en voor werkelijkheid en illusie, is even geschokt.

•

In de doorlopende reeks papierreliëfs van Amparo Sard vanaf 2004, elk 32 x 46 cm., wordt de geschiedenis, of de droom daarvan, van een zelfportret getoond. Wie Amparo heeft ontmoet, is geraakt door de sprekende gelijkenis. Het zelfportret krijgt de vorm van een pop, soms verdubbeld in haar spiegelbeeld, die in verschillende taferelen haar rol speelt, speels, stevig en streng, even meegaand en mechanistisch als een marionet, aangekleed, zo lijkt het, als een van de infanta van Velazquez. Subliem is de reikwijdte van de reis die Amparo onderneemt. 'The Fly Woman' in het beeld van haar werk is zij altijd omgeven door vliegen als het symbool van het contact met de buitenwereld tast in gevoel en in de concrete werkelijkheid (met koffer op stap) de verschillende lagen van het leven af. En uiteindelijk valt de kunstenaar wellicht samen met het beeld in haar werk.

In de 18de eeuw werd veel over smaak getwist. Edmund Burke schreef in zijn essay over het schone en het sublieme, dat het eerste vooral door elegantie en verfijning (denk aan rococo, in die tijd in zwang) verleidt, terwijl het sublieme door grootsheid ontzag en ook angst inboezemt, hetgeen in tweede instantie tot genieten leidt. Amparo Sard gebruikt in verband met haar werk de begrippen 'sinister' en 'subliem', maar het is een vondst van de Italiaanse filosoof en kunstcriticus Achille Bonito Oliva om in een recente tekst alle witte werken van Amparo Sard zwart te noemen. Laten wij hopen dat zij en ieder als toeschouwer na het diepe nachtelijk aftasten, na de schrik, even het gevoel krijgen van 'ge-reset' te zijn om daarna de prachtige ervaring mee te maken van het zetten van de eerste stappen in verse witte sneeuw.

•

• Het is nacht, geen verkeer. De eerste perforaties van Regula Maria Müller waren het weghalen van draden in textiel. Er ontstonden portretten, schaduwen van thuis. In recenter tijd, brengt de fotografie, ook de foto's uit de kindertijd, haar verwantschappen naar huis. Het trekken van sporen in de sneeuw van haar jeugd, wordt nu het doorprikken van het fotografische beeld van de sneeuw tot, naar ieders verrassing, het smeltwater verschijnt en verdampt of wegsijpelt in een onderaardse rivier. Glaskralen vormen water. Ergens in deze smeltkroes tussen slapen en waken, moeten de beelden ontstaan, die 'vol-' en '-ledig' aansluiten bij de natuur, die soms ruig en realistisch, soms uiterst verfijnd en altijd eigenzinnig zijn.
• Snelle vingers haken koperdraad tot filigrain, tot welvende bloembladeren, die vissenogen zullen omgeven en omtoveren tot het hart van bloemen de vissenogen die helder maar bewegingsloos blijven staren en ons geen blik in de ziel gunnen. De Belgische filosoof Christophe van Eecke beschrijft hoe de weelderigheid en het realisme in het werk van Regula verband houden met een intense verbeelding van details en het direct voortkomen uit het voorstellingsvermogen. Prangende beelden. De vissenogen blijven staren.
• Het middernachtelijk uur bergt zoveel rust en tijd. Regula tovert met haar prachtige handwerk en zegt bescheiden dat zij aansluit bij de bestaande uitzonderlijkheid van de natuur.
• In een vroeg werk, een sculptuur van brons, is een hersenpan van een lam aan de binnenzijde met bladgoud verguld, de blaadjes zitten lossig. Je kunt er in blazen, soms komt een klein stukje goud los.

•

in PHŒBUS•Rotterdam:

Al het werk van Amparo Sard is gebaseerd op fotografie, haar digitale registraties van performances, de geperforeerde papierreliëfs, de sculpturen in papier, fiberglass en alumium. Voor de manifestatie 'Fantastische Fotografie', concept Rommert Boonstra, toont zij in het ladekastproject in PHŒBUS•Rotterdam voor het eerst: fotowerken, pur sang. Regula Maria Müller maakt voor het ladekastproject een installatie met fotografie en bewerkte vissenogen.

Vanaf 5 november 2010 exposeren beide kunstenaars in de galerieruimtes van Phoebus.

Het ladekastproject, tevens in het kader van de fotografiemanifestatie, heeft twee thema's en twee titels: 'Sublieme ruimte' en 'Tautologische ruimte'.

Deelnemers zijn: Charl van Ark, Stefan Gritsch, Fiet van de Vijsel, Judy Millar, Dagmar Baumann, Alejandra Padilla, Ken'ichiro Taniguchi, Eva-Maria Schön, Jean van Wijk, Thijs Fokkens, Herbert Falken.

Vanaf 25 september exposeren in PHŒBUS•Rotterdam in het kader van de fotografiemanifestatie: - Willy de Sauter en Jean van Wijk, 'Tautologische ruimte', respectievelijk met werken in krijtlagen op paneel en fotowerken; en met bewerkte foto's.

•

Verdere literatuur:

Christophe van Eecke, "Mad Caps and Flowered Cups, Some Notes on Seeing Regula Maria Müller's Work" in De muzen van Erasmus, 2010, ISBN 978-94-6061-010-3. Achille Bonito Oliva, "A Shady Desert for the Impasse of Amparo", in Amparo Sard, Impasse, 2010, ISBN 978-84-87159-43-5 (oorspronkelijke tekst in het italiaans ook afgedrukt).

Mirjam de Winter, 24 augustus 2010